Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej
w Gręboszowie

Organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych opiera się o:  

• art. 8 ust. 1 oraz ust. 2 pkt. 1 i 3, art.9 ust.1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. z 2024 r., poz.917),
• art. 18 ust. 1 pkt. 3 i ust. 2, art. 50 ust. 1,2,4,7 ustawy o pomocy społecznej (Dz.U. z 2024 r. poz.1283), zwanej dalej „ustawą”,
• rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz.U. z 2024 r. poz 816), zwane dalej „rozporządzeniem”.

Odbiorcy świadczeń:

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi przyznawane są osobom z zaburzeniami psychicznymi w rozumieniu ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, tj. osobom, u których rozpoznanie zaburzeń psychicznych zostało dokonane zgodnie ze stanem wiedzy medycznej przez uprawnionego lekarza, specjalistę, a w przypadku dzieci i młodzieży również przez zespół orzekający działający w publicznych poradniach psychologiczno- pedagogicznych, w tym w publicznych poradniach specjalistycznych.

Specjalistyczne Usługi Opiekuńcze  są przeznaczone dla osób dorosłych wykazujących zaburzenia psychiczne wymienione w art.3 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego czyli dla:

• osób chorych psychicznie,
• osób upośledzonych umysłowo,
• osób wykazujących inne poważne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga takiej formy pomocy i opieki niezbędnej do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym.

Za dokument potwierdzający rozpoznanie zaburzeń psychicznych uznaje się:

• orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, orzeczenie o wskazaniach dla ulg i uprawnień – zawierające oznaczenie symbolu przyczyny niepełnosprawności: 01-U lub 12-C, zgodnie z 32 ust. 2 pkt 1,2 i 12 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U.z 2021 r. poz. 857),
• zaświadczenie lekarza psychiatry lub neurologa, kartę leczenia szpitalnego -zawierające rozpoznanie choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego lub innych zakłóceń czynności psychicznych.

W przypadku dzieci i młodzieży za dokument potwierdzający rozpoznanie zaburzeń psychicznych uznaje się również:

• orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim,
• orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowywania przedszkolnego, opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (o ile dokument ten zawiera rozpoznanie choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego lub innych zakłóceń czynności psychicznych).

Przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczych zostaje poprzedzone analizą szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi (doprecyzowanych podczas rodzinnego wywiadu środowiskowego) oraz oceną możliwości udzielania pomocy w ramach pomocy społecznej. Odpowiedzią na zdiagnozowane niezaspokojone potrzeby będzie udzielenie odpowiedniego rodzaju usług, wybranego z katalogu zamieszczonego w § 2 rozporządzenia.

Usługi powinny wynikać z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności danej osoby, przy czym:

• uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia polega m.in. na kształtowaniu motywacji do akceptowanych społecznie zachowań, nawyków celowej aktywności, treningu zachowań społecznych. Natomiast ten rodzaj usług nie polega na wyręczaniu osoby z zburzeniami psychicznymi w czynnościach prowadzenia gospodarstwa domowego, np. robieniu zakupów, sprzątaniu,
• pielęgnacja polega na wspieraniu procesu leczenia m.in.. przez pomoc w uzyskaniu świadczeń zdrowotnych, stosowaniu się do zaleceń lekarza. Ten rodzaj usług nie polega na świadczeniu opieki higienicznej, za wyjątkiem szczególnie uzasadnionych przypadków,
• rehabilitacja fizyczna i usprawnienie zaburzonych funkcji organizmu w zakresie nieobojętnym przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie polega na zastępowaniu przez usługi świadczeń zdrowotnych. Pomoc w wykorzystaniu przez osobę z zaburzeniami psychicznymi uprawnień wynikających z gwarantowanych świadczeń zdrowotnych jest elementem usługi wskazanej w pkt.2),
• pomoc mieszkaniowa polega na zabezpieczeniu osobie z zaburzeniami psychicznymi możliwości dalszego funkcjonowania w środowisku m.in. przez kształtowanie właściwych relacji z sąsiadami, niedopuszczenie do powstania zaległości w opłatach, wsparcie w zapewnieniu właściwych warunków mieszkaniowych przez remonty itp., czy też pomoc pozyskaniu lokalu mieszkalnego,
• zapewnienie dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi dostępu do zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, ma miejsce w wyjątkowych przypadkach, jeżeli nie mają one możliwości uzyskania dostępu do zajęć, o których mowa w art.7 o ochronie zdrowia psychicznego.

Organizacja specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi

O pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi należy zwrócić się do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gręboszowie. Wymagane jest zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, uzasadniające korzystanie z tego rodzaju usług. Zaświadczenie to powinien wystawić lekarz psychiatra. Ośrodek nie jest związany wymiarem usług określonym w zaświadczeniu lekarskim. Zaświadczenie jest jednym z dowodów w sprawie i powinno być uwzględnione w postępowaniu, jednak nie jest jedynym dowodem, a jego treść polega ocenie ośrodka.

Ustalenie okresu przyznania usług

Okres na jaki zostaną przyznane usługi wynika  z indywidualnych okoliczności sprawy. Tam, gdzie oczekiwane jest rozpoczęcie wykorzystania przez Stronę uprawnień wynikających z innych systemów (oświaty, zdrowia), z których nie korzystała dotychczas, okres przyznania usług może być powiązany z zakładanym terminem uzyskania świadczeń wynikających z tych uprawnień.

Pamiętajmy, że ośrodek pomocy społecznej będzie kierował się zasadą, że osoba wymagająca opieki i pomocy w pierwszej kolejności powinna oczekiwać jej od najbliższych.

Zasady przyznawania specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Szczegółowe przepisy dotyczące m. in. rodzaju specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi i kwalifikacji osób świadczących takie usługi, warunki i tryb oraz pobieranie opłat za specjalistyczne usługi świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi, warunki częściowego lub całkowitego zwolnienie z opłat, określone są w Rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.).

Opracowanie: Wiktoria Bąba

Wprowadzenie: Katarzyna Janowiec