Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej
w Gręboszowie

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gręboszowie działając na podstawie art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429), informuje o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna oraz nowym świadczeniu wspierającym.

ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE

Celem nowego świadczenia – świadczenia wspierającego jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia, pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych tych osób. Świadczenie wspierające skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Przysługiwać będzie osobie, w wieku od ukończenia 18. roku życia, która zamieszkuje na terenie Polski, bez względu na osiągany przez tę osobę dochód i która posiada wydaną przez wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Wnioski o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia będzie można składać do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności od 1 stycznia 2024 r.

W pierwszym roku obowiązywania ustawy, czyli od 1 stycznia 2024 roku świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób z najwyższym ustalonym poziomem potrzeb wsparcia (87-100 pkt). W 2025 roku dla osób ze średnim poziomem potrzeb wsparcia (78-86 pkt). Natomiast od 1 stycznia 2026 roku świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z najniższym poziomem potrzeb wsparcia (70-77 pkt).

Wyjątkiem od w/w harmonogramu określonego ustawą są przypadki, gdy osoba wymagająca opieki:

1. na którą przyznano na podstawie przepisów dotychczasowych prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, albo prawo do zasiłku dla opiekuna,
2. na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów obowiązujących od dnia 01.01.2024 r.

• może otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 r., także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 86 punktów w skali potrzeby wsparcia, o ile spełnia warunki uprawniające do tego świadczenia.

Kwota świadczenia będzie zróżnicowana i uzależniona od ustalonej potrzeby wsparcia czyli uzyskania odpowiedniej liczby punktów. Przysługiwać będzie w wysokości od 40 % do 220 % renty socjalnej.

Co do zasady świadczenie wspierające będzie przyznawane nie wcześniej niż od dnia ustalenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności dla danej osoby poziomu potrzeby wsparcia – w przypadku wniosków o wydanie decyzji w tej sprawie złożonych w roku 2024, wojewódzkie zespoły orzekające będą ustalać poziom potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku (a nie, jak w docelowym rozwiązaniu, od dnia posiedzenia zespołu). Takie rozwiązanie zapewni w początkowym okresie obowiązywania ustawy możliwość otrzymania przez osoby z niepełnosprawnościami świadczenia wspierającego za cały okres oczekiwania na wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Obsługą i wypłacaniem świadczenia wspierającego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Osoba, która otrzyma decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego tylko w formie elektronicznej.

Ustawa nakłada na Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne opiekunom, którzy nie podejmą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego, wspólnie z nią zamieszkującemu i gospodarującemu.

ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE NA NOWYCH ZASADACH OD 01.01.2024 ROKU

Świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwać wyłącznie osobom sprawującym opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało matce albo ojcu, innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, opiekunowi faktycznemu dziecka, rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego, jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia, legitymującą się orzeczeniem znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Wyeliminowany został obowiązujący aktualnie warunek rezygnacji albo niepodejmowania zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą z niepełnosprawnością, warunek zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym, a także warunek powstania niepełnosprawności nie później niż do ukończenia 18. roku życia, albo w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.

Ponadto dodano regulację podwyższającą wysokość świadczenia pielęgnacyjnego o 100% na drugą i każdą kolejną osobę posiadającą orzeczenie o niepełnosprawności kwalifikujące do świadczenia pielęgnacyjnego, nad którą sprawowana jest opieka. Także pobieranie przez opiekuna własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie będzie miało żadnego wpływu na jego prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

Został również uchylony art. 27 ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych, ograniczający zbiegi wymienionych w tym przepisie świadczeń rodzinnych (m.in. zbieg uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego na jedno dziecko a świadczenia rodzicielskiego na drugie dziecko. Nie będzie jednak możliwe pobieranie obydwu świadczeń na to samo dziecko).

SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY

Z dniem wejścia w życie ustawy o świadczeniu wspierającym czyli 1 stycznia 2024 r. zostaje uchylony art. 16a ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Oznacza to, że od tej daty specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie już przyznawany. Jedynie, na podstawie przepisów przejściowych, zasiłek ten będzie mógł być przyznawany także po 31 grudnia 2023 r. w pewnych przypadkach na zasadzie zachowania praw nabytych.

OCHRONA PRAW NABYTYCH OPIEKUNÓW – JEŻELI BĘDZIE TAKA WOLA MOŻNA ZOSTAĆ W „STARYM SYSTEMIE”

W ustawie o świadczeniu wspierającym wprowadzono przepisy przejściowe mające zapewnić ochronę praw nabytych przez opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy nabyli bądź nabędą do dnia 31.12.2023 roku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna na podstawie przepisów dotychczasowych.

Opiekunowie, którzy nabędą prawa do końca 2023 r. będą mogli wybrać czy pozostają przy świadczeniach opiekuńczych według starych zasad czy przechodzą na nowy system.

Wybór ten będzie dotyczył:

1. czy opiekun ma otrzymywać świadczenie opiekuńcze czy osoba niepełnosprawna świadczenie wspierające;
2. czy opiekun osoby niepełnosprawnej w wieku do ukończenia 18. roku życia zamierza korzystać ze świadczenia pielęgnacyjnego na „starych zasadach” czy też czy na nowych. Osoba taka musi po tej dacie zrezygnować z pobierania świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie starych przepisów i złożyć wniosek o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie nowych przepisów.

Ochrona praw nabytych dotyczyć będzie również sytuacji, gdy o  świadczenia opiekuńcze ubiegać się będzie osoba, która była uprawniona do tych świadczeń i po dniu 01.01.2024 r. utraciła to prawo w związku z utratą ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. W takiej sytuacji prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz zasiłku dla opiekuna będzie również przysługiwać na starych zasadach, jeśli taka będzie wola wnioskodawcy.

Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego albo do zasiłku dla opiekuna na dotychczasowych zasadach jest:

1. złożenie wniosku o nowe orzeczenie w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia;
2. złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

Osoby, które wybiorą świadczenia opiekuńcze na „starych” zasadach, nie będę mogły nadal m.in. podjąć zatrudnienia, dorabiać do tych świadczeń ani otrzymywać świadczeń emerytalno-rentowych.

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna nie będą przysługiwać jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

W przypadku, gdy osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożą wniosek  do ZUS o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, postępowanie z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna zostanie zawieszone do czasu rozstrzygnięcia sprawy z wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

Wypłata świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna podlega wstrzymaniu, jeżeli osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania złożyła wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego.

Osoba pobierająca w tutejszym Ośrodku świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna powinna zgłosić fakt, iż osoba wymagająca opieki lub osoba uprawniona do jej reprezentowania  złożyła do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego, dzięki czemu może nie dopuścić do sytuacji otrzymania świadczenia wspierającego za ten sam okres za który jej opiekun otrzymał świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna i tym samym uniknąć sytuacji powstania nienależnych świadczeń po stronie jej opiekuna.

Świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna przyznane/wypłacone opiekunowi za okres za który osoba wymagająca opieki otrzymała świadczenie wspierające będzie świadczeniem nienależnie pobranym podlegającym zwrotowi wraz z odsetkami do którego to zwrotu zobowiązany zostanie opiekun.

NALEŻY PAMIĘTAĆ !

• OSOBY POBIERAJĄCE ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE ALBO SPECJALNY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY ALBO ZASIŁEK DLA OPIEKUNA POWINNY ZGŁOSIĆ DO GOPS W GRĘBOSZOWIE FAKT ZŁOŻENIA PRZEZ PODOPIECZNEGO WNIOSKU O ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE ABY UNIKNĄĆ ZWROTU NIENALEŻNIE POBRANYCH ŚWIADCZEŃ
• WARTO ROZWAŻYĆ RÓWNIEŻ WSTRZYMANIE WYPŁATY ŚWIADCZEŃ OPIEKUŃCZYCH OD DNIA ZŁOŻENIA WNIOSKU O WYDANIE DECYZJI USTALAJĄCEJ POZIOM POTRZEBY WSPARCIA W 2024 ROKU

PRZEDŁUŻENIE PRAWA DO POBIERANIA ŚWIADCZEŃ OPIEKUŃCZYCH

Od  01.01.2024 r.  w  przypadku  śmierci  osoby  wymagającej opieki, osoba  pobierająca  świadczenie    pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna,  zachowuje do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił zgon osoby wymagającej opieki, prawo odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo do zasiłku dla opiekuna, chyba, że zgon osoby wymagającej opieki nastąpił przed dniem 1 stycznia 2024 r.

Ponadto, w tym przypadku nie traci się prawa do:

1. świadczenia rodzicielskiego;
2. dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
3. świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego, pomimo podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub ustalenia tej osobie prawa do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.

Także w tym przypadku – wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne albo specjalny zasiłek opiekuńczy, albo zasiłek dla opiekuna.

Więcej informacji znajduje się na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej pod adresem: https://www.gov.pl/web/rodzina/swiadczenie-wspierajace—pytania-i-odpowiedzi

Opracowanie: Katarzyna Janowiec

Wprowadzenie: Katarzyna Janowiec 10.10.2023 r.